Infektivne bolesti disajnih organa uzrokuje više od 500 različitih vrsta mikroorganizama, najčešće su to virusi (oko 90 %
slučajeva). Klinička slika kod koje je nemoguće razdvojiti virusno od bakterijskog porekla zahteva mikrobiološko ispitivanje
na prisustvo bakterija pre uvodjenja antibiotske terapije.
Uzorke za dijagnostiku infekcija disajnih organa treba uzeti što pre, prvog dana bolesti pre početka lečenja antibioticima, najranije 2 do 10 dana nakon prekida lečenja ili u toku terapije ukoliko ona nema efekta.
Uzorke za dijagnostiku infekcija disajnih organa treba uzeti što pre, prvog dana bolesti pre početka lečenja antibioticima, najranije 2 do 10 dana nakon prekida lečenja ili u toku terapije ukoliko ona nema efekta.
Bris ždrela (grla)
✔ Uzimanje brisa je potrebno raditi u laboratoriji ili drugoj zdravstvenoj ustanovi, od strane obučenih zdravstvenih radnika.
✔ Poželjno je raditi ujutro, pre uzimanja brisa ne vršiti jutarnju higijenu usne duplje i pranje zuba i ne konzumirati hranu i piće.
✔ Ukoliko se bris mora uzeti u toku dana, potrebno je da prođe najmanje 2h od poslednjeg uzimanja hrane i pića.
✔ Uzorak se uzima sterilnim pamučnim brisom.
✔ Pacijent sedi okrenut prema izvoru svetlosti, proguta eventualno nakupljenu pljuvačku, zabaci glavu, duboko diše i otvori usta.
✔ Špatulom se lagano pritisne baza jezika, a pacijent dugo izgovara slovo A.
✔ Brisom se rotirajućim pokretima snažno obrišu krajnici, nepčani lukovi i zadnji zid ždrela pazeći da se ne dotakne jezik ni sluznica obraza zbog moguće kontaminacije fiziološkom florom usne duplje.
✔ Za manju decu je postupak isti osim što osoba u pratnji fiksira dete tako što ga stavi u naručje ledjima naslonjenim na svoj prednji deo tela, jednom rukom fiksira ruke deteta, a drugom rukom fiksira glavu.
✔ Uzimanje brisa je potrebno raditi u laboratoriji ili drugoj zdravstvenoj ustanovi, od strane obučenih zdravstvenih radnika.
✔ Poželjno je raditi ujutro, pre uzimanja brisa ne vršiti jutarnju higijenu usne duplje i pranje zuba i ne konzumirati hranu i piće.
✔ Ukoliko se bris mora uzeti u toku dana, potrebno je da prođe najmanje 2h od poslednjeg uzimanja hrane i pića.
✔ Uzorak se uzima sterilnim pamučnim brisom.
✔ Pacijent sedi okrenut prema izvoru svetlosti, proguta eventualno nakupljenu pljuvačku, zabaci glavu, duboko diše i otvori usta.
✔ Špatulom se lagano pritisne baza jezika, a pacijent dugo izgovara slovo A.
✔ Brisom se rotirajućim pokretima snažno obrišu krajnici, nepčani lukovi i zadnji zid ždrela pazeći da se ne dotakne jezik ni sluznica obraza zbog moguće kontaminacije fiziološkom florom usne duplje.
✔ Za manju decu je postupak isti osim što osoba u pratnji fiksira dete tako što ga stavi u naručje ledjima naslonjenim na svoj prednji deo tela, jednom rukom fiksira ruke deteta, a drugom rukom fiksira glavu.
Bris usne duplje i jezika
Najčešći uzročnik infekcije usne duplje i jezika je gljivica Candida albicans, povremeno i druge vrste (Candida krusei i Candida glabrata) koje češće kolonizuju sluznice.
✔ Uzimanje brisa je potrebno raditi u laboratoriji ili drugoj zdravstvenoj ustanovi, od strane obučenih zdravstvenih radnika.
✔ Poželjno je raditi ujutro, pre uzimanja brisa ne vršiti jutarnju higijenu usne duplje i pranje zuba i ne konzumirati hranu i piće.
✔ Ukoliko se bris mora uzeti u toku dana, potrebno je da prođe najmanje 2h od poslednjeg uzimanja hrane i pića.
✔ Uzorak se uzima sterilnim pamučnim brisom.
✔ Brisom se pažljivo očiste promene od pljuvačke, naslaga i plaka.
✔ Drugim brisom se snažno obriše promenjeni deo sluznice, pritom se pazi da se ne dotakne okolna nepromenjena sluznica.
✔ Iz periodontalnih džepova uzorak se uzima struganjem.
Najčešći uzročnik infekcije usne duplje i jezika je gljivica Candida albicans, povremeno i druge vrste (Candida krusei i Candida glabrata) koje češće kolonizuju sluznice.
✔ Uzimanje brisa je potrebno raditi u laboratoriji ili drugoj zdravstvenoj ustanovi, od strane obučenih zdravstvenih radnika.
✔ Poželjno je raditi ujutro, pre uzimanja brisa ne vršiti jutarnju higijenu usne duplje i pranje zuba i ne konzumirati hranu i piće.
✔ Ukoliko se bris mora uzeti u toku dana, potrebno je da prođe najmanje 2h od poslednjeg uzimanja hrane i pića.
✔ Uzorak se uzima sterilnim pamučnim brisom.
✔ Brisom se pažljivo očiste promene od pljuvačke, naslaga i plaka.
✔ Drugim brisom se snažno obriše promenjeni deo sluznice, pritom se pazi da se ne dotakne okolna nepromenjena sluznica.
✔ Iz periodontalnih džepova uzorak se uzima struganjem.
Bris nosa
✔ Uzimanje brisa je potrebno raditi u laboratoriji ili drugoj zdravstvenoj ustanovi, od strane obučenih zdravstvenih radnika.
✔ Poželjno je raditi ujutro, pre uzimanja brisa ne vršiti ispiranje nosa rastvorima (fiziološki rastvor, rastvori na bazi propolisa i dr.) i ne ukapavati antibiotske kapi (najmanje 48h).
✔ Ukoliko se bris mora uzeti u toku dana, potrebno je da prođe najmanje 2-3h od poslednjeg ispiranja nosa rastvorima.
✔ Uzorak se uzima sterilnim pamučnim brisom koji se prethodno navlaži sterilnim fiziološkim rastvorom.
✔ Glavu tokom uzimanja brisa držati ravno.
✔ Brisom se ulazi u prednji nosni hodnik (prvih 1-2 cm) i pažljivo obriše sluznica rotirajućim pokretima kako bi se upio prisutan sekret.
✔ Istim brisom se postupak ponavlja u drugoj nosnici.
✔ Za manju decu je postupak isti osim što osoba u pratnji fiksira dete tako što ga stavi u naručje ledjima naslonjenim na svoj prednji deo tela, jednom rukom fiksira ruke deteta, a drugom rukom fiksira glavu.
✔ Nije adekvatan uzorak kod akutne upale srednjeg uha i sinusa.
✔ Uzimanje brisa je potrebno raditi u laboratoriji ili drugoj zdravstvenoj ustanovi, od strane obučenih zdravstvenih radnika.
✔ Poželjno je raditi ujutro, pre uzimanja brisa ne vršiti ispiranje nosa rastvorima (fiziološki rastvor, rastvori na bazi propolisa i dr.) i ne ukapavati antibiotske kapi (najmanje 48h).
✔ Ukoliko se bris mora uzeti u toku dana, potrebno je da prođe najmanje 2-3h od poslednjeg ispiranja nosa rastvorima.
✔ Uzorak se uzima sterilnim pamučnim brisom koji se prethodno navlaži sterilnim fiziološkim rastvorom.
✔ Glavu tokom uzimanja brisa držati ravno.
✔ Brisom se ulazi u prednji nosni hodnik (prvih 1-2 cm) i pažljivo obriše sluznica rotirajućim pokretima kako bi se upio prisutan sekret.
✔ Istim brisom se postupak ponavlja u drugoj nosnici.
✔ Za manju decu je postupak isti osim što osoba u pratnji fiksira dete tako što ga stavi u naručje ledjima naslonjenim na svoj prednji deo tela, jednom rukom fiksira ruke deteta, a drugom rukom fiksira glavu.
✔ Nije adekvatan uzorak kod akutne upale srednjeg uha i sinusa.
Bris nazofarinksa (gornjeg dela ždrela iza nosne šupljine)
✔ Uzima se u posebnim indikacijama – veliki kašalj, difterija, meningokokno kliconoštvo.
✔ Uzimanje brisa je potrebno raditi u laboratoriji ili drugoj zdravstvenoj ustanovi, od strane obučenih zdravstvenih radnika, specijalnim sterilnim, dugim, tankim, elastičnim brisom za tu namenu.
✔ Nije adekvatan uzorak kod akutne upale srednjeg uha i sinusa.
✔ Uzima se u posebnim indikacijama – veliki kašalj, difterija, meningokokno kliconoštvo.
✔ Uzimanje brisa je potrebno raditi u laboratoriji ili drugoj zdravstvenoj ustanovi, od strane obučenih zdravstvenih radnika, specijalnim sterilnim, dugim, tankim, elastičnim brisom za tu namenu.
✔ Nije adekvatan uzorak kod akutne upale srednjeg uha i sinusa.
Aspirat, punktat ili ispirak sinusa i sadržaj iz srednjeg uha
✔ Uzorak uzima lekar specijalista otorinolaringologije u zdravstvenoj ustanovi i može se doneti na ispitivanje u laboratoriju vodeći računa o adekvatnom transportu (bez transportnog medijuma na temperaturi +4°C do 2h od uzimanja uzorka, a u transportnom medijumu do 24h od uzimanja uzorka na +4°C ili ambijentalnoj temperaturi).
✔ Uzorak uzima lekar specijalista otorinolaringologije u zdravstvenoj ustanovi i može se doneti na ispitivanje u laboratoriju vodeći računa o adekvatnom transportu (bez transportnog medijuma na temperaturi +4°C do 2h od uzimanja uzorka, a u transportnom medijumu do 24h od uzimanja uzorka na +4°C ili ambijentalnoj temperaturi).
Rezultat mikrobiološkog pregleda uzoraka gornjeg respiratornog trakta
✔ Rezultat analize na prisustvo i broj bakterija dobija se za 24h ukoliko nisu prisutne patogene bakterije, odnosno 48–72h ukoliko jesu, u zavisnosti od toga da li je potrebno raditi i proširen antibiogram pored standardnog (osetljivost bakterija na antibiotike).
✔ Rezultat brzog testa na prisustvo antigena beta-hemolitičkog streptokoka grupe A (Streptococcus pyogenes), dobija se tokom istog dana.
✔ Rezultat analize na prisustvo i broj Candida vrsta dobija se za 48h ukoliko nisu prisutne, odnosno 48–96h ukoliko jesu, u zavisnosti od toga da li je potrebno raditi i antimikogram (osetljivost gljivica na antimikotike).
✔ Rezultat analize na prisustvo i broj bakterija dobija se za 24h ukoliko nisu prisutne patogene bakterije, odnosno 48–72h ukoliko jesu, u zavisnosti od toga da li je potrebno raditi i proširen antibiogram pored standardnog (osetljivost bakterija na antibiotike).
✔ Rezultat brzog testa na prisustvo antigena beta-hemolitičkog streptokoka grupe A (Streptococcus pyogenes), dobija se tokom istog dana.
✔ Rezultat analize na prisustvo i broj Candida vrsta dobija se za 48h ukoliko nisu prisutne, odnosno 48–96h ukoliko jesu, u zavisnosti od toga da li je potrebno raditi i antimikogram (osetljivost gljivica na antimikotike).
Koje patogene bakterije imaju značaja u razvoju infekcija gornjih disajnih organa?
⦁ Ždrelo
Najčešći uzročnik bakterijskog tonzilofaringitisa (angine) je beta-hemolitički streptokok grupe A – Streptococcus pyogenes, a u pojedinim slučajevima i beta-hemolitičke streptokoke grupe C i G.
⦁ Nos
Većina bakterija na koži i sluznici nosa predstavlja kolonizaciju uslovno patogenim ili patogenim bakterijama, stoga se bris nosa uzima u slučaju promena na sluznici prednjeg nosnog hodnika (sekrecija, skrame, ranice) koje ukazuju na prisustvo infekcije.
Kolonizacija nosa bakterijom Staphylococcus aureus je veoma česta i povećava rizik od stafilokoknih infekcija drugih regija, posebno infekcija postoperativnih rana, infekcija vezanih uz dijalizni kateter i sa češćim infekcijama kože. Detekcija kliconoštva Staphylococcus aureus – MRSA (meticilin rezistentnog S.aureus), koji ima veliku verovatnoću razvoja rezistencije na sve antibiotike, radi se pre hirurških zahvata i kod tvrdokornih infekcija kože i sluznica. Veoma retko se javlja rinosklerom, progresivno začepljenje nosa upalnim tkivom, koju uzrokuje Klebsiella rhinoscleromatis i ozena, hronična atrofična infekcija sluznice i dubokih struktura nosa, izazvana prisustvom Klebsiella ozaene. Kod dece je veoma često prisustvo kolonizatora Streptococcus pneumoniae, Haemophilus vrsta i Moraxella catarrhalis i nalaz ovih bakterija treba pažljivo tumačiti u skladu sa prisutnom simptomatologijom.